MakerDAO: اولین ارز دیجیتال بیطرف و استیبلکوین غیرمتمرکز
فرآیند قرض دادن و گرفتن داراییها، کالاها و چیزهای ارزشمند قرنها (و شاید هزاران سال) بخش جداییناپذیری از اقتصاد جوامع بوده. از سیستم پایاپای قدیمی و ابتدایی گرفته تا پیشرفتهترین فناوریهای مالی قرن ۲۱، همیشه یه انگیزه مالی برای تبادل، تجارت، قرض دادن و گرفتن چیزهای ارزشمند توی فرهنگ و سیستم اقتصادی انسانها وجود داشته.
امروزه، تو دنیایی که دائم در حال تغییره و پر از تکنولوژیهای پیشرفته و اپلیکیشنهای پویا هست، سیستمهای مالی دارن با یه انقلاب داخلی بزرگ روبهرو میشن، که بهواسطه ظهور امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) شکل گرفته. DeFi یه محیط کاملاً جدید از ساختارهای اقتصادی و الگوهای مالی تازه ارائه داده که احتمالاً قراره کل شیوه ارتباط مردم با پول، ارزش و سیستمهای بانکی سنتی رو زیر و رو کنه.
زیرساختهایی که پروتکلهای DeFi ارائه میدن، پتانسیل این رو دارن که مکانیزمهای قدیمی سیستمهای مالی سنتی رو تغییر بدن و یه چارچوب اقتصادی پیشرفته، مدرن و شفاف رو ایجاد کنن.
تو دنیای بعد از ظهور بیتکوین، هر روز ایدههای جدیدی تحت تأثیر DeFi شکل میگیرن، مثل پروتکلهای وامدهی و وامگیری، صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)، ییلد فارمینگ و برنامههای استیکینگ که در خط مقدم انقلاب مالی قرن ۲۱ قرار دارن.
علاوه بر پروتکلهای وامدهی و وامگیری غیرمتمرکز و بدون نیاز به اعتماد که توسط بلاکچین ممکن شده، یه چیز دیگه که باید روش تأکید کنیم، نقش حیاتی استیبلکوینها تو اقتصاد داراییهای دیجیتال هست. چون بدون استیبلکوینها، DeFi و کل فضای کریپتو نمیتونستن درست کار کنن یا عملکرد مناسبی داشته باشن.
در واقع، استیبلکوینهایی مثل USDC، USDT و DAI یه راه مطمئن برای فرار از نوسانات بازار کریپتو به معاملهگران و سرمایهگذارا میدن و به اقتصاد داراییهای دیجیتال ثبات میبخشن.
الان یه پروتکل خیلی هیجانانگیز وجود داره که میخواد تولید استیبلکوینها بهعنوان وثیقه پشتیبان داراییها رو با وامدهی و وامگیری DeFi ترکیب کنه و یه محیط ایدهآل برای رشد DeFi و به دنبال اون، اقتصاد ۲.۰ بسازه.
اینجا داریم از MakerDAO حرف میزنیم، یه پلتفرم غیرمتمرکز که به هر کسی، هر جای دنیا این امکان رو میده تا استیبلکوین DAI رو با وثیقه داراییهای کریپتویی تولید کنه.
درباره MakerDAO:
MakerDAO یه سازمانه که تکنولوژیهایی برای قرض گرفتن، پسانداز کردن و یه استیبلکوین به اسم DAI روی بلاکچین اتریوم توسعه داده. این سازمان یه پروتکل ساخته که به هر کسی که ETH و کیف پول Metamask داره اجازه میده خودش به خودش وام بده، اونم به شکل استیبلکوین DAI.
روش کار اینجوریه که اگه مقداری ETH رو توی قراردادهای هوشمند MakerDAO قفل کنی، میتونی به همون نسبت DAI تولید کنی؛ هرچی ETH بیشتری قفل کنی، DAI بیشتری هم تولید میشه.
وقتی کاربران بخوان ETH خودشون رو که بهعنوان وثیقه وام DAI استفاده شده آزاد کنن، کافیه وامشون رو همراه با کارمزدهای موجود پرداخت کنن. به همین خاطر، میشه MakerDAO رو یه سازمان غیرمتمرکز دونست که با استیبلکوین DAI، ثبات رو به اقتصاد کریپتو میاره.
پروتکل Maker از یه مدل دو توکنی استفاده میکنه. اولین توکن، استیبلکوین DAI هست که با وثیقه پشتیبانی میشه، و دومین توکن، توکن حاکمیتی MKR. بنیاد Maker و جامعه MakerDAO معتقدن که برای استفاده و بهرهبرداری از مزایای سرمایه دیجیتال، یه استیبلکوین غیرمتمرکز ضروریه، چه برای افراد و چه برای کسبوکارهای بلاکچینی.
توکن دوم سیستم دوتوکنی Maker همون MKR هست که نقش حاکمیتی داره. دارندگان MKR با مشارکت در مدیریت سیستم و نظارت بر استیبلکوین DAI، تصمیمگیرندههای اصلی در حکمرانی MakerDAO محسوب میشن.
هدف MakerDAO اینه که قدرت DeFi رو برای همه افراد در سراسر دنیا در دسترس قرار بده. با ایجاد یه زیرساخت فراگیر، میخواد به افراد کمک کنه تا از بازار وامگیری بدون نیاز به مجوز و اپلیکیشنهای مالی غیرقابل اعتمادش استفاده کنن. قبل از اینکه بریم سراغ کاربردها و جزئیات پروتکل Maker و استیبلکوین DAI، یه معرفی کوتاه از این پروژه بد نیست.
پروتکل Maker
MakerDAO یکی از بزرگترین و جاافتادهترین برنامههای غیرمتمرکز (dApp) روی بلاکچین اتریومه و درصد قابلتوجهی از کل نقدینگی اکوسیستم DeFi رو در اختیار داره. در واقع، زمانی که ارزش کل قفلشده (TVL) اتریوم در DeFi برای اولین بار در ژوئن ۲۰۲۰ از مرز ۱ میلیارد دلار گذشت، حدود ۶۰٪ از اون توسط پروتکل MakerDAO نگهداری میشد.
سیستم دو توکنی Maker
توکن حاکمیتی Maker، یعنی MKR، توسط پروتکل MakerDAO طراحی شده تا از ثبات استیبلکوین DAI پشتیبانی کنه و امکان مدیریت سیستم اعتباری DAI رو فراهم کنه. MKR یه دارایی ERC-20 هست که روی بلاکچین اتریوم اجرا میشه و بسته به میزان نزدیکی DAI به ارزش یک دلار، تولید یا سوزونده میشه.
این یعنی تولید MKR به ثبات کلی DAI بستگی داره. مثلاً اگه DAI پایدار بمونه، مقدار بیشتری MKR سوزونده میشه و عرضه کل کاهش پیدا میکنه. اما اگه ارزش DAI بیش از حد از یک دلار فاصله بگیره، MKR بیشتری تولید میشه و عرضه کل افزایش پیدا میکنه.
چون دارندگان MKR از ثبات سیستم MakerDAO و استیبلکوین DAI سود میبرن، انگیزه دارن که به نفع پروتکل MakerDAO عمل کنن. بنابراین، دارندگان MKR میتونن تو تصمیمات مدیریتی و پیشنهادات رأی بدن، مثل تعیین میزان کارمزدها یا این که چه نوع وثیقههایی توسط پروتکل پذیرفته بشه.
تو اکوسیستم MakerDAO، هر توکن MKR برابر با یک رأیه. به همین خاطر، موجودیتها یا سازمانهایی که مقدار زیادی MKR دارن، میتونن تأثیر بیشتری روی نتایج رأیگیری داشته باشن.
استیبلکوین DAI
استیبلکوین DAI دومین جزء پولی در مدل دوتوکنی MakerDAO بعد از MKR محسوب میشه. استیبلکوینها بهعنوان یه پل میون بازار مالی سنتی و دنیای نوپای داراییهای دیجیتال به وجود اومدن.
این توکنهای مبتنی بر بلاکچین که ارزششون رو با ارزهای فیات تطبیق میدن ولی بهعنوان داراییهای رمزنگاریشده عمل میکنن، اول برای معاملهگرها جذاب بودن چون بهشون اجازه میداد سودشون رو قفل کنن و بهدست بیارن.
در حال حاضر، محبوبترین انواع استیبلکوینها، اونایی هستن که پشتوانهشون ارز فیاته، مثل USDC و USDT که معمولاً با دلار آمریکا پشتیبانی میشن. البته، استیبلکوینهایی با پشتوانه کالا هم وجود دارن.
وقتی بیتکوین برای اولین بار ظهور کرد، پیامش مشخص بود: یه انقلاب اساسی علیه سیستمهای مالی متمرکز و ناکارآمد، با استفاده از ارز غیرمتمرکز و تکنولوژی بلاکچین. با توزیع دادهها بین شبکهای از کامپیوترها، بلاکچین این امکان رو داد که افراد به جای کنترل یک نهاد مرکزی، شفافیت اقتصادی رو تجربه کنن.
هرچند بیتکوین بهعنوان یه دارایی کریپتویی تو خیلی زمینهها موفق بوده، ولی به خاطر عرضه ثابت و نوسانات زیاد، برای مبادله چندان ایدهآل نیست. اما استیبلکوین DAI دقیقاً جایی موفق شده که بیتکوین شاید شکست خورده، چون طراحی شده تا نوسانات قیمتی رو به حداقل برسونه و از تغییرات شدید قیمت جلوگیری کنه.
استیبلکوین DAI محصول Maker، یه دارایی رمزارزی غیرمتمرکز، بیطرف و با پشتوانه وثیقهایه که بهطور نرم به ارزش دلار آمریکا متصل شده. توی پروتکل MakerDAO، کاربران میتونن با سپردن داراییهای ERC-20 بهعنوان وثیقه توی خزانههای Maker، DAI تولید کنن و نقدینگی لازم برای گرفتن وام از پروتکل رو فراهم کنن.
وقتی DAI خریداری، دریافت یا تولید شد، میشه مثل هر دارایی رمزارزی دیگه ازش استفاده کرد. میتونید اون رو به کاربران دیگه بفرستید، با ارزهای دیگه معامله کنید، بهعنوان پرداخت برای خدمات استفاده کنید یا حتی از طریق نرخ پسانداز DAI (DSR) اون رو بهعنوان پسانداز نگه دارید.
نکته مهم اینه که هر توکن DAI در گردش، با وثیقهای بیش از میزان بدهی DAI پشتیبانی میشه. یعنی ارزش وثیقه همیشه بیشتر از بدهیه و هر تراکنش با DAI روی بلاکچین اتریوم قابل مشاهده و تأیید عمومیه.
ویژگیهای مالی DAI
DAI که یه استیبلکوین مبتنی بر اتریومه، برای انجام ۴ وظیفه اصلی تو فضای گسترده کریپتو و بهخصوص در اکوسیستم MakerDAO طراحی شده:
- ذخیره ارزش:
چون DAI یه استیبلکوینه، میتونه تو بازارهای پرنوسان کریپتو بهعنوان ابزاری برای حفظ ارزش عمل کنه. - وسیله مبادله:
استیبلکوین DAI تو فضای کریپتو و DeFi بهطور گسترده بهعنوان یه وسیله کارآمد برای تراکنش و مبادله استفاده میشه. - واحد شمارش:
DAI با قیمت هدف ۱ دلار (که به دلار آمریکا بهطور نرم متصل شده)، تو پروتکل MakerDAO بهعنوان واحد شمارش اصلی عمل میکنه. - معیار پرداخت بدهی:
از DAI برای تسویه بدهیها تو پروتکل MakerDAO استفاده میشه.
خزانههای وثیقه Maker
DAI از طریق داراییهای وثیقهای که توی خزانههای Maker در پروتکل MakerDAO سپردهگذاری میشن، تولید و پایدار میشه. این داراییهای وثیقهای شامل توکنهای ERC-20 هستن که توسط دارندگان توکن MKR از طریق رأیگیری و حاکمیت تأیید شدن.
برای اینکه یه توکن ERC-20 بهعنوان وثیقه توی Maker پذیرفته بشه، دارندگان MKR باید اول پارامترهای ریسک اون رو تأیید کنن و اون رو بهعنوان یه دارایی امن برای وثیقهگذاری بشناسن. کاربران شبکه میتونن با باز کردن یه خزانه وثیقه Maker از طریق داشبورد اپلیکیشن Oasis در MakerDAO و سپردهگذاری وثیقه، DAI تولید کنن.
این خزانهها که قبلاً بهعنوان موقعیتهای بدهی وثیقهدار (CDPs) شناخته میشدن، قراردادهای هوشمندی هستن که روی بلاکچین اتریوم اجرا میشن و وثیقه رو بهصورت امانی نگه میدارن تا زمانی که DAI وامگرفتهشده بازپرداخت بشه. ارزش وثیقهای که سپرده میشه باید بیشتر از ارزش DAIای باشه که به کاربر داده میشه.
هرچند این موضوع ممکنه یه مقدار به نظر سختگیرانه بیاد، ولی مزیتش اینه که کاربران میتونن داراییهای پرریسکتر خودشون رو به وثیقه بذارن و در عوض استیبلکوین دریافت کنن و ریسک کلیشون رو کاهش بدن.
چند نمونه رایج از داراییهای ERC-20 پذیرفتهشده توی Maker شامل ZRX، BAT، OMG و ETH هستن، البته داراییهای دیگهای هم وجود دارن. بعد از سپردهگذاری داراییها بهعنوان وثیقه، کاربران میتونن DAI وامگرفتهشده رو دریافت کنن و اون رو تو پروتکلهای DeFi دیگه برای استیکینگ، ییلد فارمینگ یا حتی معامله با داراییها و NFTهای دیگه استفاده کنن.