معرفی پروتکل ENS

قدیما، وقتی اینترنت هنوز این‌قدر فراگیر نشده بود، یکی از مشکلات اصلی این بود که اسم دامنه‌ها با آدرس‌های پروتکل اینترنت (IP) هماهنگ نشده بودن.

یعنی اگه کسی می‌خواست یه سایت رو باز کنه، باید مستقیماً آدرس IP سایت رو، که شامل یه سری اعداد بود، وارد می‌کرد. این قضیه برای کاربرای عادی خیلی سخت و پیچیده بود.

حالا تو دنیای ارزهای دیجیتال هم وضعیتی مشابه وجود داره. آدرس‌های ارز دیجیتال حتی از IPها هم طولانی‌تر و پیچیده‌ترن و شامل یه رشته بلند از اعداد و حروف هستن. اگه بخواین تو شبکه اتریوم پولی رو به کسی ارسال کنین، باید آدرس اون شخص رو وارد کنین و مطمئن بشین که تمام اعداد و حروف رو درست تایپ کردین. این کار نه‌تنها سخت، بلکه مستعد اشتباه هم هست.

یکی از چیزایی که باید بدونین اینه که تکنولوژی بلاکچین تو این جور موارد خیلی بی‌رحمه. اگه آدرس رو اشتباه وارد کنین یا حتی یه حرف رو اشتباه تایپ کنین، پولی که می‌فرستین برای همیشه از دست می‌ره. چون هیچ نهاد مرکزی‌ای وجود نداره که بتونین باهاش تماس بگیرین و درخواست برگشت یا اصلاح تراکنش رو بدین. اون پول دیگه برنمی‌گرده.

همونطور که سیستم DNS (سیستم نام دامنه) برای راحت‌تر کردن استفاده از اینترنت به وجود اومد، سرویس ENS (سرویس نام اتریوم) هم برای همین هدف تو دنیای بلاکچین و اتریوم طراحی شد.

Ethereum Name Service (ENS) چیه؟
ENS یه سیستمه که مثل DNS (سیستم نام دامنه) کار می‌کنه، اما برای نیازهای کاربرای اتریوم طراحی شده. در اصل، ENS یه سیستم نام‌گذاری توزیع‌شده، باز و قابل توسعه‌ست که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شه.

هدف اصلی ENS اینه که اسم‌های قابل خوندن برای انسان رو به شناسه‌های قابل خوندن برای ماشین (مثل آدرس‌های اتریوم) وصل کنه. به عبارت دیگه، یه اسم ساده مثل "cactus.eth" می‌تونه جایگزین یه آدرس طولانی اتریوم بشه.

مثلاً، اگه آدرسی متعلق به بنیاد اتریوم باشه، می‌شه با ENS یه دامنه ساده براش تعریف کرد تا وارد کردنش راحت‌تر باشه. اینطوری نیازی نیست آدرس طولانی و پیچیده رو وارد کنین، و می‌تونین با خیال راحت‌تر تراکنش انجام بدین.

آدرس استاندارد اتریوم می‌تونه به یه متن ساده و قابل فهم برای انسان تبدیل بشه، مثل "foundation.eth". این یعنی کاربرا می‌تونن به جای وارد کردن اون آدرس طولانی و پیچیده، فقط از "foundation.eth" استفاده کنن برای ارسال پول یا انجام تعاملات. این کار نه تنها استفاده رو راحت‌تر می‌کنه، بلکه احتمال اشتباه رو هم به شدت کم می‌کنه.

طبق مستندات رسمی ENS، این سیستم اهداف مشابهی با DNS (سیستم نام دامنه در اینترنت) داره، اما معماریش به خاطر قابلیت‌ها و محدودیت‌های بلاکچین اتریوم کاملاً متفاوته.

مثل DNS، ENS هم از یه سیستم سلسله‌مراتبی با اسم‌های نقطه‌دار استفاده می‌کنه که بهش "دامنه" می‌گن. کسی که مالک یه دامنه باشه، کنترل کامل روی زیرمجموعه‌های اون دامنه (ساب‌دامین‌ها) هم داره.

ENS چطور کار می‌کنه؟
ENS دو بخش اصلی داره که کار کل سیستم رو پیش می‌برن:

1. رجیستری (Registry):
   یه دفتر ثبت که اطلاعات مربوط به دامنه‌ها رو ذخیره می‌کنه.
2. ریزولورها (Resolvers):
   وظیفه این بخش اینه که اسم‌های دامنه (مثل "example.eth") رو به اطلاعاتی که قابل خوندن برای ماشین هستن (مثل آدرس اتریوم) تبدیل کنه.

رجیستری (Registry)
رجیستری یه قرارداد هوشمنده که اطلاعات تمام دامنه‌ها و زیر دامنه‌ها رو ذخیره می‌کنه و سه تا اطلاعات مهم رو درباره هر دامنه نگه می‌داره:

1. مالک دامنه: کسی که کنترل دامنه رو داره.
2. ریزولور دامنه: بخشی که اسم دامنه رو به آدرس اتریوم تبدیل می‌کنه.
3. مدت زمان کش (TTL): زمانی که اطلاعات دامنه در حافظه کش باقی می‌مونه.

هدف اصلی رجیستری ENS خیلی ساده‌ست: اینکه یه اسم رو به ریزولوری که مسئول اون دامنه‌ست متصل کنه.

امکاناتی که مالک دامنه داره:

• تغییر مالکیت زیر دامنه‌ها
• انتقال مالکیت دامنه به یه آدرس دیگه
• تنظیم ریزولور و مدت زمان کش (TTL) برای دامنه

ریزولورها (Resolvers)
ریزولورها مسئول تبدیل اسم‌های دامنه به آدرس‌ها هستن. هر قراردادی که استانداردهای لازم رو پیاده‌سازی کرده باشه، می‌تونه به‌عنوان ریزولور در سیستم ENS عمل کنه.

فرآیند تبدیل اسم به آدرس در ENS شامل دو مرحله‌ست:

1. از رجیستری سوال می‌شه که کدوم ریزولور مسئول اون اسم مشخصه.
2. از ریزولور مربوطه خواسته می‌شه که جواب درخواست رو ارائه بده.

این معماری به شکلی طراحی شده که مراحل شفاف و ساده باشه و بتونه اسم‌های انسانی رو به آدرس‌های ماشین‌خوان به‌درستی تبدیل کنه.

تفاوت بین DNS و ENS
سیستم DNS در سال ۱۹۸۳ توسط یه دانشمند کامپیوتر آمریکایی به نام پل موکاپتریس طراحی شد و بر اساس تحقیقات الیزابت فینلر، یه دانشمند دیگه، ساخته شد.

به زبان ساده، هدف DNS اینه که آدرس‌های پروتکل اینترنت (IP) رو با اسم‌های ساده و قابل فهم برای انسان تطبیق بده. به این صورت که کاربرا می‌تونن به جای وارد کردن آدرس عددی سایت، فقط اسم اون سایت رو تایپ کنن.

به شکلی مشابه اما با کاربردی متفاوت، ENS هم تلاش می‌کنه خوندن و به اشتراک گذاشتن آدرس‌های ارز دیجیتال رو برای افراد و اپلیکیشن‌ها راحت‌تر کنه. به جای وارد کردن یه آدرس طولانی و پیچیده، می‌شه از یه اسم ساده مثل "ali.eth" استفاده کرد.

چطور یه دامنه ENS ثبت کنیم؟
ثبت دامنه ENS خیلی ساده‌ست. فقط به یه کیف پول گرم مثل MetaMask نیاز دارین.

۱. به سایت رسمی ENS به آدرس app.ens.domains برین.
۲. اسم دامنه‌ای که می‌خواین ثبت کنین رو تایپ کنین. سیستم به‌صورت خودکار چک می‌کنه که اون اسم آزاد هست یا نه.
۳. اگه اسم مورد نظرتون موجود باشه، فقط کافیه دستورالعمل‌هایی که سیستم بهتون می‌ده رو دنبال کنین تا ثبت دامنه کامل بشه.

توکن ENS + نحوه توزیع
توکن ENS یه توکن استاندارد ERC-20 هست که روی بلاکچین اتریوم ساخته شده. هدف اصلیش اینه که سیستم ENS رو مدیریت و حکمرانی کنه.

کسایی که این توکن رو دارن، می‌تونن پیشنهاد بدن و رأی بدن. بحث‌ها و ایده‌های مربوط به حکمرانی معمولاً توی فروم discuss.ens.domains انجام می‌شه.

توکن ENS از طریق ایردراپ به کاربرای اولیه‌ای که قبلاً دامنه ENS ثبت کرده بودن، توزیع شد. این فرآیند از ۸ نوامبر ۲۰۲۱ شروع شد و تا ۴ می ۲۰۲۲ کاربران فرصت داشتن توکن‌های اختصاص داده شده‌شون رو دریافت کنن.

نحوه توزیع:

• ۲۵٪ از کل عرضه توکن، از طریق ایردراپ به کاربران اولیه داده شد.
• بقیه توکن‌ها هم طبق یه برنامه مشخص که تو نمودار پای چارت نشون داده شده، تقسیم شده.

DAO در ENS
در راستای تمرکززدایی، سرویس ENS توسط یه سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) مدیریت می‌شه.

حاکمیت این DAO به دست دارندگان توکن ENS هست. اون‌ها می‌تونن پیشنهادهای خودشون رو برای تغییرات یا توسعه پروتکل ثبت کنن و با رأی‌گیری، در مورد آینده ENS تصمیم بگیرن. این ساختار باعث می‌شه که جامعه کاربران مستقیماً در مدیریت و توسعه این سرویس نقش داشته باشن.

بنیاد ENS (ENS Foundation)
DAO مربوط به ENS توسط یه بنیاد در جزایر کیمن به اسم ENS Foundation نمایندگی می‌شه.

این بنیاد چند هدف اصلی داره:

1. رعایت قوانین مالیاتی:
   چون بدون یه نهاد قانونی، ممکنه شرکت‌کننده‌های DAO مسئول بخشی از درآمد DAO باشن، حتی اگه به اون بودجه‌ها دسترسی نداشته باشن. این بنیاد به مدیریت این موضوع کمک می‌کنه.
2. انعقاد قرارداد با شرکت‌ها:
   بنیاد می‌تونه به‌عنوان نماینده DAO با شرکت‌های دیگه قرارداد ببنده.
3. ایجاد مسئولیت محدود:
   برای جلوگیری از مسئولیت مستقیم شرکت‌کننده‌های DAO در قبال اقدامات این سازمان، بنیاد نقش محافظتی داره.