قدم‌به‌قدم با Aave: از کیف پول تا وام‌گیری و مدیریت دارایی

مدت زمان مطالعه: حدود 15 دقیقه

معرفی پروتکل Aave

خب بذار ساده بگم، Aave یه پروتکل غیرمتمرکز برای وام و قرضه که بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای (یعنی کسی که کار شما رو تایید کنه یا اجازه بده) کار می‌کنه. این یعنی چی؟ یعنی تو می‌تونی تو این پلتفرم وارد بشی، دارایی‌های کریپتویی (مثل اتریوم، بیت‌کوین و ...) خودت رو بذاری، و در ازاش سود بگیری؛ یا اینکه بری وامی بگیری و بعداً برگردونی.

تأمین‌کننده ها کسایی هستن که نقدینگی (Liquidity) به بازار میارن؛ مثلاً فرض کن تو یه اتریوم داری که نمی‌خوای الان بفروشیش، میای اون رو به بازار Aave می‌دی و از سودی که از وام‌ها میاد سهمی می‌بری. از اون طرف وام‌گیرنده ها هم می‌تونن بیان و دارایی مورد نیازشون رو وام بگیرن، ولی باید یه وثیقه‌ای (Collateral) بذارن که از مبلغ وام بیشتر باشه. این وثیقه این تضمین رو می‌ده که اگه وام‌گیرنده نتونست وامش رو برگردونه، خود پروتکل می‌تونه از وثیقه‌اش جبران کنه.

حالا یه ویژگی باحال Aave اینه که کاملاً باز (Permissionless) هست؛ یعنی هر کسی از هر جای دنیا می‌تونه بیاد ازش استفاده کنه، فقط کافیه یه کیف پول (Wallet) کریپتویی مثل MetaMask داشته باشه.

نحوه شروع کار با Aave

برای شروع کار با Aave، یه کیف پول کریپتو (مثل MetaMask یا Trust Wallet) داشته باش و اونو به پلتفرم وصل کن. دارایی‌ت رو تأمین کن و ازش درآمد غیرفعال بگیر؛ همین دارایی می‌تونه به‌عنوان وثیقه برای وام‌گیری هم استفاده بشه. برای اتصال به Aave می‌تونی از کیف پول‌های سخت‌افزاری (مثل Ledger)، افزونه‌های مرورگر (مثل MetaMask) یا کیف پول‌های موبایلی استفاده کنی. وصل کردن کیف پول معمولاً از طریق WalletConnect یا افزونه‌های مرورگر انجام می‌شه تا امضای تراکنش‌ها تأیید بشه.

کارمزدهای گس (Gas Fees) و تراکنش‌ها

وقتی می‌خوای تو Aave وام بگیری یا دارایی تأمین کنی، باید بدونی که تراکنش‌ها روی بلاکچین انجام می‌شه و معمولاً یه هزینه‌ای به اسم گس (Gas Fees) ازت می‌گیرن. این گس فی‌ها همون کارمزدی هستن که برای تأیید تراکنش تو شبکه‌های مختلف پرداخت می‌کنی. مثلاً کارمزد گس توی اتریوم معمولاً بالاست، ولی تو شبکه‌های دیگه مثل Polygon یا Avalanche خیلی کمتره.

بنابراین هر وقت یه تراکنش می‌خوای انجام بدی، مثل تأمین دارایی یا گرفتن وام، باید این هزینه رو پرداخت کنی و تأییدش کنی که این پرداخت از خود کیف پولت انجام می‌شه.

تأمین و وام‌گیری در Aave

وقتی به Aave وارد شدی و کیف پولت رو وصل کردی، می‌تونی از قسمت Supply دارایی‌هات رو تأمین کنی. مثلاً فرض کن می‌خوای مقداری DAI یا USDC تأمین کنی. برای این کار، مقدار مورد نظر رو انتخاب می‌کنی و تراکنش رو می‌فرستی. بعد از اینکه تراکنش تأیید شد، تأمین تو ثبت می‌شه و بلافاصله شروع به سود گرفتن می‌کنی.

این سود، بسته به شرایط بازار تعیین می‌شه و می‌تونی درصد سود هر توکن رو از قسمت Markets در Aave Labs ببینی. نکته جالب اینه که توکن‌های تأمین‌شده توی یه قرارداد هوشمند نگهداری می‌شن، و این امکان رو بهت می‌ده که هم سود بگیری و هم، اگه خواستی، ازشون به‌عنوان وثیقه برای وام‌گیری استفاده کنی.

نحوه گرفتن وام

حالا فرض کن می‌خوای یه وام بگیری. اول باید یه مقداری دارایی به‌عنوان وثیقه بذاری. این وثیقه می‌تونه همون دارایی‌ای باشه که تأمین کردی. برای وام گرفتن، باید بری به قسمت Borrow و دارایی‌ای که می‌خوای وام بگیری رو انتخاب کنی. مقدار وام رو هم باتوجه به ارزش وثیقه‌ای که گذاشتی تعیین می‌کنی و بعد تراکنش رو در کیف پولت تأیید می‌کنی.

البته یه حد نهایی هم داره. یعنی نمی‌تونی هر چقدر خواستی وام بگیری؛ این مقدار بر اساس فاکتور سلامت یا همون Health Factor حساب می‌شه. این فاکتور میزان ایمنی وام تو رو نشون می‌ده و اگه از حد مشخصی پایین‌تر بره، خطر نقد شدن وثیقه‌ات وجود داره (که بعداً بهش می‌رسیم).

سود وام‌ها و درآمد تأمین‌کنندگان

سودی که تأمین‌کننده‌ها می‌گیرن، به دو عامل بستگی داره:

1. نرخ بهره وام: وام‌گیرنده‌ها بهره وام رو پرداخت می‌کنن و از اون طرف، تأمین‌کننده‌ها هم بخشی از این بهره رو به عنوان سود دریافت می‌کنن. هر چقدر تعداد وام‌گیرنده‌ها بیشتر باشه، سودی که تأمین‌کننده می‌گیره هم بیشتر می‌شه.
2. کارمزد Flash Loan: Flash Loan یا وام فلش یه ویژگی جالب توی Aave هست که به وام‌گیرنده‌ها اجازه می‌ده بدون وثیقه وام بگیرن، البته به شرطی که همون لحظه و توی همون تراکنش وام رو پس بدن. تأمین‌کننده‌ها ۰.۰۹٪ از حجم این وام‌ها رو به عنوان کارمزد می‌گیرن.

ریسک‌ها و مدیریت ریسک در Aave

هیچ پروتکلی بدون ریسک نیست، Aave هم همینطوره. برای کاهش این ریسک‌ها، Aave یه سری مکانیزم‌هایی برای مدیریت ریسک طراحی کرده. مثلاً:

• ریسک قرارداد هوشمند: قراردادهای هوشمند Aave به‌صورت عمومی منتشر شدن و چندین بار توسط تیم‌های امنیتی بررسی شدن.
• ریسک اوراکل: Aave از اوراکل‌های غیرمتمرکز مثل Chainlink استفاده می‌کنه تا قیمت‌ها و داده‌هاش دستکاری نشه.
• ریسک وثیقه: دارایی‌های وثیقه‌ای مرتب بررسی و پارامترهای امنیتی براشون تنظیم می‌شه.

همه این اقدامات برای اینه که تو وقتی دارایی‌ت رو تأمین یا وام می‌گیری، با خیال راحت‌تر بتونی از پروتکل استفاده کنی.

نحوه برداشت دارایی از Aave

وقتی خواستی دارایی‌هات رو برداشت کنی، باید بری به بخش Dashboard و گزینه Withdraw رو انتخاب کنی. مقدار برداشت رو تعیین می‌کنی و تراکنش رو می‌فرستی. البته برای برداشت باید نقدینگی کافی در بازار باشه. یعنی اگه دارایی مورد نظر در همون لحظه توی بازار به اندازه کافی موجود نباشه، شاید لازم باشه یه مدت منتظر بمونی تا نقدینگی بیشتر بیاد.

Aave همچنین قابلیت Withdraw & Switch رو داره که بهت اجازه می‌ده دارایی‌هات رو به توکن‌های دیگه تبدیل کنی.

فاکتور سلامت (Health Factor) و نقدینگی

یکی از مفاهیم کلیدی توی Aave، فاکتور سلامت یا همون Health Factor هست که میزان ایمنی موقعیت وام‌گیری شما رو نشون می‌ده. این فاکتور درواقع نسبت ارزش وثیقه به ارزش وام شما رو بیان می‌کنه.

فرمولش اینجوریه: ارزش کل وثیقه * میانگین وزنی آستانه نقدینگی / ارزش کل وام

حالا این یعنی چی؟ اگر فاکتور سلامت شما زیر ۱ باشه، یعنی وثیقه‌تون به اندازه کافی قوی نیست و واجد شرایط نقدینگی می‌شه. در این حالت، یکی از کاربرای شبکه می‌تونه بیاد و تا ۵۰٪ از بدهی شما رو بازپرداخت کنه و به ازاش بخشی از وثیقه رو دریافت کنه.

نکته مهم: برای جلوگیری از نقد شدن، همیشه فاکتور سلامت خودتون رو بالای ۲ نگه دارید. این کار با افزودن وثیقه بیشتر یا پرداخت بخشی از وام قابل انجامه.

جریمه نقدینگی و مثال‌ها

حالا اگه به هر دلیلی فاکتور سلامت شما پایین بیاد و به مرحله نقدینگی برسه، کسی که بیاد و بدهی شما رو پرداخت کنه، یه پاداش یا همون جریمه نقدینگی دریافت می‌کنه. این مقدار جریمه بسته به دارایی وثیقه‌ای فرق داره و از داشبورد پارامترهای ریسک می‌تونی ببینی.

یه مثال بزنم تا قضیه روشن‌تر بشه:

مثال ۱
فرض کن algoman ده تا اتریوم تو Aave تأمین کرده و ۵ اتریوم ارزش GHO وام می‌گیره. اگر فاکتور سلامت algoman به کمتر از ۱ برسه، موقعیت وامش واجد شرایط نقدینگی می‌شه. حالا اگه یکی بیاد و ۲.۵ اتریوم از GHO باب رو بازپرداخت کنه، می‌تونه ۲.۵ اتریوم + ۰.۱۲۵ اتریوم (به عنوان پاداش) بگیره.

استیکینگ (Staking) در Aave و سیستم ایمنی

یکی دیگه از قابلیت‌های Aave استیکینگ توکن‌های AAVE در ماژول ایمنی (Safety Module) هست. استیکینگ یعنی چی؟ یعنی تو می‌تونی توکن‌های AAVE رو به این ماژول اختصاص بدی تا هم به امنیت سیستم کمک کنی و هم پاداش بگیری.

استیکینگ در Aave دو تا هدف داره:

1. حمایت از پروتکل: اگه اتفاقی افتاد و خسارتی به پروتکل وارد شد، یه درصدی از این توکن‌ها به عنوان جبران خسارت استفاده می‌شه.
2. دریافت پاداش: توکن‌هایی که استیک می‌کنی، پاداش می‌گیرن. این پاداش به صورت درصد سالانه و به صورت AAVE بهت تعلق می‌گیره.

برای شروع استیکینگ، باید به بخش Staking بری و مراحل رو انجام بدی. اول باید توکن AAVE خودت رو تأیید کنی (یه تراکنش لازمه) و بعد گزینه Stake AAVE رو بزنی تا استیکینگ انجام بشه.

نکته: وقتی استیک کردی، اگر خواستی توکن‌ها رو پس بگیری، باید دوره انتظار رو فعال کنی که الان ۲۰ روزه. بعد از این ۲۰ روز هم فقط دو روز وقت داری که برداشت کنی وگرنه باید دوره انتظار رو دوباره فعال کنی.

معرفی استیبل‌کوین GHO در Aave

استیبل‌کوین GHO یه توکن خاص توی Aave هست که به‌عنوان یه استیبل‌کوین غیرمتمرکز با پشتوانه کامل طراحی شده. این یعنی ارزش GHO ثابت و برابر با یه دلار هست و پشتوانه‌ش هم کاملاً شفاف و از دارایی‌های تأمین شده به دست میاد.

چطوری می‌تونی GHO بگیری؟ خیلی ساده، اول دارایی‌ت رو به‌عنوان وثیقه تو Aave تأمین می‌کنی و بعد باهاش GHO وام می‌گیری. بهره این وام هم مثل بقیه بهره‌ها به خزانه Aave می‌ره تا به پایداری سیستم کمک کنه.

یکی از تفاوت‌های مهم GHO با بقیه اینه که نرخ بهره‌اش توسط DAO کنترل می‌شه و ثابت هست. تازه، اگه توکن‌های AAVE رو توی ماژول ایمنی استیک کرده باشی، می‌تونی تخفیف در نرخ بهره GHO بگیری.

نتیجه‌گیری

پروتکل Aave یکی از جذاب‌ترین و پیشرفته‌ترین ابزارهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) هست که به همه اجازه می‌ده بدون نیاز به واسطه‌ها، دارایی‌هاشون رو تأمین کنن و ازشون سود ببرن، یا حتی وام بگیرن و از نقدینگی استفاده کنن. این پلتفرم با امکانات متنوعی مثل استیکینگ، مدیریت ریسک، حکمرانی توسط کاربران، و قابلیت‌های جذابی مثل Flash Loans و E-mode، تبدیل به یه فضای امن و کاربردی برای سرمایه‌گذاران کریپتو شده.

در Aave، شما نه‌تنها می‌تونید دارایی‌های خودتون رو بهینه‌تر استفاده کنید، بلکه می‌تونید با بهره‌مندی از نرخ‌های بهره مناسب و تخفیف‌های ویژه برای استیکینگ، به سودی پایدار برسید. پس اگه به دنبال یه راه امن و قابل اعتماد برای مدیریت و رشد دارایی‌های کریپتویی خودتون هستید، Aave یه گزینه عالیه که هم کاربردی و هم آینده‌داره.