ارزهای دیجیتال و توکن‌ها تحول بزرگی توی دنیای مالی ایجاد کردن و گزینه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری، معامله و انجام تراکنش‌های مالی ارائه دادن. با پیشرفت مداوم فناوری بلاکچین، انواع مختلفی از ارزهای دیجیتال و توکن‌ها به وجود اومدن که هر کدوم پاسخگوی نیازها و کاربردهای متفاوتی هستن. شناخت این دسته‌بندی‌ها به سرمایه‌گذارها کمک می‌کنه تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرن و از دارایی‌های دیجیتال به شکل درستی استفاده کنن. این مطلب به بررسی دسته‌های مختلف ارزهای دیجیتال و توکن‌ها می‌پردازه و ویژگی‌ها و کاربردهای خاص هر کدوم رو توضیح می‌ده. در نهایت، خواننده دید روشن‌تری نسبت به نحوه عملکرد این دارایی‌های دیجیتال توی اکوسیستم مالی پیدا می‌کنه.
انواع ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال رو می‌شه به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که هر کدوم کاربرد و ویژگی‌های مخصوص خودشون رو دارن. اصلی‌ترین تفاوت بین کوین‌ها و توکن‌هاست. کوین‌ها معمولاً نقش یه نوع پول دیجیتال رو دارن و روی بلاکچین اختصاصی خودشون کار می‌کنن، ولی توکن‌ها روی یه بلاکچین موجود ساخته می‌شن و بیشتر نماینده یه کاربرد یا دارایی خاص هستن. شناخت این تفاوت‌ها برای هر کسی که می‌خواد وارد دنیای کریپتو بشه، مهمه. در ادامه چند تا از مهم‌ترین انواع ارزهای دیجیتال آورده شده:
بیت‌کوین (Bitcoin):
اولین ارز دیجیتال که به‌عنوان یه جایگزین دیجیتال برای پول سنتی طراحی شد.
آلت‌کوین‌ها (Altcoins):
هر ارز دیجیتالی به جز بیت‌کوین، مثل اتریوم و ریپل، که گزینه‌های محبوب توی این دسته هستن.
استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins):
ارزهای دیجیتالی که به دارایی‌های ثابت مثل ارزهای فیات وصل شدن تا نوسانات قیمتی رو کمتر کنن.
پرایوسی کوین‌ها (Privacy Coins):
کوین‌هایی که تمرکزشون روی حفظ حریم خصوصی و ناشناس موندن تراکنش‌هاست، مثل مونرو و زدکش.
فورک‌ها (Forks):
نسخه‌های متفاوتی از ارزهای دیجیتال موجود که از پروتکل اصلی جدا شدن، مثل بیت‌کوین کش.
توکن‌های کاربردی
توکن‌های کاربردی یه نوع خاص از توکن هستن که به کاربرها اجازه می‌دن به یه محصول یا خدمات توی یه اکوسیستم بلاکچینی دسترسی پیدا کنن. این توکن‌ها معمولاً توی عرضه اولیه سکه (ICO) منتشر می‌شن و برای استفاده داخل یه پلتفرم خاص طراحی شدن. برخلاف ارزهای دیجیتال که به‌عنوان یه وسیله‌ی مبادله عمل می‌کنن، تمرکز اصلی توکن‌های کاربردی روی فراهم کردن امکانات و قابلیت‌های مشخص توی محیط خودشونه. این توکن‌ها معمولاً قابل معامله توی صرافی‌ها هستن، اما ارزششون به موفقیت و میزان استفاده از پلتفرمی که پشتیبانی می‌کنن بستگی داره. ویژگی‌های اصلی توکن‌های کاربردی ایناست:
به کاربرها دسترسی به خدمات یا محصولات داخل یه اکوسیستم بلاکچینی می‌دن.
ارزششون معمولاً به عملکرد و میزان تقاضای پلتفرم مربوطه وابسته‌ست.
می‌تونن برای پرداخت کارمزد تراکنش، حق رای یا قابلیت‌های دیگه استفاده بشن.
خیلی از توکن‌های کاربردی روی پلتفرم‌هایی مثل اتریوم ساخته می‌شن و از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنن.
ممکنه نوسانات قیمتی زیادی داشته باشن که بستگی به میزان علاقه بازار و پیشرفت‌های پلتفرم داره.
توکن‌های اوراق بهادار
توکن‌های اوراق بهادار نماینده‌ی مالکیت یه دارایی واقعی هستن و تحت قوانین فدرال و مقررات مالی قرار می‌گیرن. این توکن‌ها طوری طراحی شدن که با قوانین مربوط به اوراق بهادار سازگار باشن و به سرمایه‌گذارها حقوقی مثل دریافت سود، بهره یا سهم از سود شرکت بدن. برخلاف توکن‌های کاربردی که فقط دسترسی به خدمات فراهم می‌کنن، توکن‌های اوراق بهادار یه قرارداد سرمایه‌گذاری به حساب میان و می‌تونن نماینده‌ی سهام، بدهی یا ابزارهای مالی دیگه باشن. ظهور این نوع توکن‌ها این پتانسیل رو داره که نحوه‌ی معامله و مالکیت دارایی‌های سنتی رو متحول کنه و اون‌ها رو به بلاکچین بیاره. ویژگی‌های اصلی توکن‌های اوراق بهادار ایناست:
معمولاً تحت نظارت هستن و باید با قوانین اوراق بهادار مطابقت داشته باشن.
می‌تونن نماینده‌ی مالکیت دارایی‌های واقعی مثل املاک یا سهام شرکت باشن.
اغلب به دارندگانشون حقوقی مثل دریافت سود یا حق رای می‌دن.
هدفشون ایجاد شفافیت بیشتر و افزایش نقدشوندگی در بازارهای مالیه.
امکان مالکیت جزئی رو فراهم می‌کنن، یعنی سرمایه‌گذاری‌های کوچیک روی دارایی‌های باارزش رو ممکن می‌کنن.
استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌ها طوری طراحی شدن که ارزش ثابتی داشته باشن و معمولاً با یه دارایی ذخیره مثل ارزهای فیات (مثلاً دلار آمریکا) پشتیبانی می‌شن. هدفشون اینه که مزایای ارزهای دیجیتال رو با ثبات دارایی‌های سنتی ترکیب کنن، به همین دلیل گزینه‌ی خوبی برای تراکنش‌ها و ذخیره‌ی ارزش به حساب میان. استیبل‌کوین‌ها به‌خصوص توی معاملات و زمان‌هایی که بازار نوسانات زیادی داره، محبوب هستن. استیبل‌کوین‌ها رو می‌شه به سه نوع اصلی تقسیم کرد: استیبل‌کوین‌های با پشتوانه‌ی فیات، با پشتوانه‌ی کریپتو و الگوریتمی. چند نکته‌ی مهم در مورد استیبل‌کوین‌ها ایناست:
یه جایگزین با نوسان کمتر نسبت به ارزهای دیجیتال سنتی ارائه می‌دن.
مکانیزم اتصالشون به دارایی پشتیبان باعث می‌شه ارزششون ثابت بمونه.
توی جفت‌های معاملاتی صرافی‌ها خیلی استفاده می‌شن و نقدینگی رو افزایش می‌دن.
می‌تونن تراکنش‌های برون‌مرزی رو سریع‌تر و ارزون‌تر انجام بدن.
نقش مهمی توی اپلیکیشن‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) دارن.
توکن‌های امور مالی غیرمتمرکز
توکن‌های DeFi به اپلیکیشن‌های مالی غیرمتمرکز مربوط می‌شن، که هدفشون اینه خدمات مالی سنتی رو به‌صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه ارائه بدن. این توکن‌ها معمولاً توی پروتکل‌های DeFi نقش خاصی دارن، مثل مدیریت پروتکل، وام‌دهی، وام‌گیری یا تأمین نقدینگی. بخش DeFi به خاطر امکان دموکراتیک کردن خدمات مالی و حذف واسطه‌ها، خیلی محبوب شده. کاربرها می‌تونن از طریق استیکینگ یا تأمین نقدینگی پاداش بگیرن و به رشد این اکوسیستم کمک کنن. ویژگی‌های اصلی توکن‌های DeFi ایناست:
دسترسی به خدمات مالی غیرمتمرکز مثل وام‌دهی و معامله رو ممکن می‌کنن.
خیلی از توکن‌های DeFi حق رأی توی تصمیم‌های پروتکل رو به دارندگان می‌دن.
معمولاً به‌خاطر مشارکت توی استخرهای نقدینگی یا استیکینگ، پاداش دریافت می‌کنن.
فضای DeFi خیلی سریع در حال رشده و مدام پروژه‌ها و توکن‌های جدیدی معرفی می‌شن.
ممکنه نوسانات قیمتی زیادی داشته باشن، ولی در عین حال فرصت‌های درآمدزایی قابل توجهی هم ارائه می‌دن.
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs)
توکن‌های غیرقابل تعویض یا همون NFTها دارایی‌های دیجیتالی منحصربه‌فردی هستن که مالکیت یه آیتم خاص یا یه محتوای مشخص رو روی بلاکچین نشون می‌دن. بر خلاف ارزهای دیجیتال که قابل تعویض هستن و می‌شه اونا رو به راحتی با هم عوض کرد، هر NFT ویژگی‌های خاص خودش رو داره و یکی مثل اون وجود نداره. NFTها توی صنایع هنر، بازی و سرگرمی محبوبیت زیادی پیدا کردن و به خالق‌ها این امکان رو می‌دن که کارهاشون رو مستقیم بفروشن و کسب درآمد کنن. با رشد تقاضا برای مالکیت دیجیتال، NFTها به بخش مهمی از دنیای کریپتو تبدیل شدن. نکات اصلی NFTها ایناست:
نماینده‌ی آیتم‌های منحصربه‌فرد هستن، مثل هنر دیجیتال، موسیقی یا زمین‌های مجازی.
توی بازارهای مختلف خرید و فروش و معامله می‌شن.
معمولاً با قراردادهای هوشمند همراه هستن که حقوق مالکیت و توافق‌های مربوط به حق امتیاز رو مشخص می‌کنن.
بازار NFT توی سال‌های اخیر توجه و سرمایه‌گذاری زیادی رو به خودش جذب کرده.
به خالق‌ها اجازه می‌دن کنترل کارهاشون رو حفظ کنن و به‌طور مؤثرتری از آثار دیجیتالشون درآمد داشته باشن.