پیدا شدن سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (یا همون DeFi) بحث‌های زیادی رو درباره آینده بانکداری سنتی به‌وجود آورده. چون DeFi می‌تونه خدمات مالی رو بدون واسطه ارائه بده، خیلی‌ها اونو یه جایگزین جذاب برای بانک‌های معمولی می‌دونن. توی این پست، قراره بررسی کنیم که DeFi چقدر می‌تونه تو کار بانک‌ها اختلال ایجاد کنه، چه مزایا و چالش‌هایی داره، و اصلاً آیا ممکنه یه روزی کامل جای بانک‌ها رو بگیره یا نه. از یه طرف، DeFi دسترسی به خدمات مالی رو آسون‌تر و شفاف‌تر کرده، ولی از اون طرف هم با مسائلی مثل قوانین و امنیت مواجهه که می‌تونه جلو رشدش رو بگیره. در نهایت، شاید آینده‌ی دنیای مالی ترکیبی از DeFi و سیستم‌های سنتی بانکداری باشه.
درک DeFi
DeFi یا سیستم مالی غیرمتمرکز، به یه مجموعه بزرگ از اپلیکیشن‌های مالی تو دنیای کریپتو و بلاکچین گفته می‌شه که هدفشون حذف واسطه‌های مالیه. برخلاف بانک‌های سنتی که همه‌چی دست یه نهاد متمرکزه، DeFi روی شبکه‌های غیرمتمرکز کار می‌کنه و این امکان رو می‌ده که کاربرا مستقیماً با هم معامله کنن. این تغییر از کنترل متمرکز به حکمرانی غیرمتمرکز، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های DeFi محسوب می‌شه.
وقتی دیگه خبری از واسطه‌ها نباشه، هزینه‌ها پایین‌تر میاد و معاملات هم سریع‌تر و کارآمدتر انجام می‌شن. هر چی مردم بیشتر با این مزایا آشنا می‌شن، اکوسیستم DeFi هم با سرعت زیادی در حال رشد کردنه.
پلتفرم‌های DeFi خدماتی مثل وام دادن، وام گرفتن، ترید کردن و سود گرفتن از رمزارزها رو ارائه می‌دن.
کاربرا خودشون کنترل کامل روی پول و اطلاعاتشون دارن، که این باعث می‌شه ریسک‌های مربوط به بانک‌های متمرکز کمتر بشه.
قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) کارها رو خودکار انجام می‌دن، که این باعث می‌شه شفافیت بالا بره و احتمال کلاهبرداری پایین بیاد.
DeFi به افرادی که به خدمات بانکی دسترسی ندارن (مثل کسانی که تو مناطق محروم زندگی می‌کنن)، امکان استفاده از این خدمات رو می‌ده و باعث گسترش عدالت مالی می‌شه.
استفاده از تکنولوژی بلاکچین هم باعث می‌شه که همه تراکنش‌ها قابل تأیید و تغییرناپذیر باشن.
مزایای DeFi
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های DeFi اینه که می‌تونه خدمات مالی رو برای همه قابل دسترس کنه. یعنی بدون نیاز به حساب بانکی هم می‌تونی از ابزارهای مالی استفاده کنی. این موضوع مخصوصاً برای کسایی که از سیستم‌های بانکی سنتی جا موندن، خیلی مهمه. از اون طرف، شفافیت و امنیتی که تکنولوژی بلاکچین فراهم می‌کنه باعث می‌شه اعتماد کاربرا بیشتر بشه. کارمزدهای پایین‌تر هم یکی دیگه از مزایای مهم DeFi هست، که باعث می‌شه مردم راحت‌تر و با هزینه کمتر وارد فعالیت‌های مالی بشن. مجموع این ویژگی‌ها باعث شده DeFi به یه رقیب جدی برای بانک‌های سنتی تبدیل بشه.
تو DeFi می‌تونی سود بیشتری از سرمایه‌گذاری‌هات نسبت به حساب‌های پس‌انداز سنتی به دست بیاری.
دسترسی جهانی داره، یعنی هر کسی که اینترنت داشته باشه، می‌تونه ازش استفاده کنه.
به خاطر انعطاف قراردادهای هوشمند، محصولات مالی تو DeFi می‌تونن دقیقاً بر اساس نیاز کاربر طراحی بشن.
چون خبری از فرآیندهای اداری دست‌وپاگیر نیست، معاملات خیلی سریع‌تر انجام می‌شن.
پروتکل‌های DeFi معمولاً ۲۴ ساعته و هفت روز هفته فعالن، برخلاف بانک‌ها که ساعت کاری محدود دارن.
چالش‌هایی که DeFi باهاش روبروئه
با اینکه DeFi مزایای زیادی داره، اما بدون مشکل هم نیست و یه‌سری چالش‌هایی داره که می‌تونن جلوی رشد و پذیرشش رو بگیرن. یکی از بزرگ‌ترین موانع، نبود قانون‌گذاری مشخصه. خیلی از دولت‌ها هنوز نمی‌دونن دقیقاً باید با DeFi چطوری برخورد کنن یا اصلاً چی حسابش کنن. از طرف دیگه، بحث امنیت هم خیلی جدیه؛ چون تا حالا چندتا از پلتفرم‌های DeFi مورد حمله قرار گرفتن و ضررهای مالی بزرگی به وجود اومده.
علاوه بر این، کار کردن با اپلیکیشن‌های DeFi برای افرادی که خیلی با تکنولوژی آشنا نیستن، می‌تونه سخت و گیج‌کننده باشه. همه این مسائل باعث می‌شن که یه‌سری سؤال مهم درباره پایداری و قابل اعتماد بودن DeFi به عنوان یه راه‌حل مالی عمومی به وجود بیاد.
خیلی از پلتفرم‌های DeFi تا حالا با مشکلات امنیتی بزرگ مواجه شدن که باعث ضررهای مالی زیادی شده.
توی DeFi خبری از حمایت‌های مصرف‌کننده نیست، واسه همین اگه گرفتار کلاهبرداری یا اسکم بشی، احتمال داره هیچ‌کس نتونه کمکت کنه.
ممکنه نهادهای نظارتی قوانینی بذارن که جلوی نوآوری تو فضای DeFi رو بگیره.
کار کردن با اپ‌های DeFi برای تازه‌واردها ممکنه سخت باشه و خیلی‌ها رو از استفاده منصرف کنه.
نوسانات شدید قیمت رمزارزها هم می‌تونه روی پایداری دارایی‌های DeFi تأثیر منفی بذاره.
آینده بانکداری: رویکرد ترکیبی؟
با اینکه DeFi تهدیدی جدی برای بانک‌های سنتی حساب می‌شه، اما بعیده که به این زودیا بتونه کاملاً جاشونو بگیره. چیزی که احتمالاً در آینده می‌بینیم، یه مدل ترکیبیه که توش DeFi و بانکداری سنتی کنار هم کار می‌کنن و همدیگه رو تکمیل می‌کنن. وقتی بانک‌ها شروع کنن به استفاده از تکنولوژی بلاکچین و ارائه خدمات دیجیتال، می‌تونن از مزایای DeFi بهره ببرن، بدون اینکه مشتری‌های فعلی‌شونو از دست بدن. این همکاری می‌تونه به خدمات مالی بهتری منجر بشه که بهترین ویژگی‌های هر دو سیستم رو با هم ترکیب کنه. تو همچین شرایطی، کاربرا هم از مزایای DeFi استفاده می‌کنن، هم امنیت و آشنایی بانک‌های سنتی رو دارن.
بانک‌ها ممکنه ویژگی‌های DeFi رو به خدمات خودشون اضافه کنن تا نسل جوان‌تر رو جذب کنن.
همکاری بین پلتفرم‌های DeFi و بانک‌های سنتی می‌تونه باعث افزایش نقدینگی و عمق بازار بشه.
مؤسسات مالی می‌تونن آموزش‌هایی درباره DeFi ارائه بدن تا مردم راحت‌تر و امن‌تر وارد این فضا بشن.
احتمال داره چارچوب‌های قانونی طوری تغییر کنن که هم DeFi و هم بانک‌های سنتی توش جا داشته باشن و فضا برای نوآوری بیشتر بشه.
این رویکرد ترکیبی می‌تونه باعث بشه آگاهی مالی عموم مردم بالاتر بره.